{"id":4348,"date":"2021-10-12T11:38:57","date_gmt":"2021-10-12T10:38:57","guid":{"rendered":"https:\/\/itteren.nl\/?page_id=4348"},"modified":"2022-02-03T15:12:38","modified_gmt":"2022-02-03T14:12:38","slug":"mobilisatie-itteren-1939-1940","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/itteren.nl\/mobilisatie-itteren-1939-1940\/","title":{"rendered":"Mobilisatie Itteren 1939 – 1940"},"content":{"rendered":"

<\/a><\/a><\/h2>\n

Mobilisatie 1939<\/h3>\n

In 1938 en 1939 namen de spanningen tussen Duitsland en de West-Europese landen hevig toe. Dit bracht de Nederlandse regering ertoe een zeer ingrijpende beslissing te nemen.Op maandag 28 augustus 1939 kondigde zij de algemene mobilisatie af. Dat betekende dat alle mannen van de lichtingen 1924 tot en met 1939 van land- en zeemacht zich op de volgende dag (dinsdag dus) in de hun al eerder meegedeelde plaats van opkomst moesten melden. Deze mannen hadden de leeftijd van 18 jaar en ouder. De regering maakte de mobilisatie in de pers, over de radio en door middel van aanplakbiljetten bekend.<\/p>\n

Volgens de bekende historicus van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, dr. Lou de Jong, waren eind augustus ongeveer 250.000 man onder de wapenen. De meesten reisden per trein naar hun bestemming. De spoorwegen zetten meer dan 400 extra treinen in. Want niet alleen moesten de manschappen worden vervoerd. Ook de 14.000 paarden \u2013 de meeste werden van landbouwers gevorderd \u2013 moesten eveneens naar hun plaats van bestemming worden gebracht.\u00a0De Nederlandse Spoorwegen hadden hiervoor 60 extra goederentreinen ingezet. De enorme reizigersaantallen op dinsdag en ook woensdag hadden tot gevolg dat vanaf woensdagmiddag om 3 uur het gewone reizigersvervoer werd stilgelegd. Veruit de meeste opgeroepenen gaven aan de mobilisatieoproep onmiddellijk gehoor.<\/p>\n

Op dinsdagavond waren ongeveer 85 \u00e0 90% van de mannen al op hun plek. De dag erna was dit al 95%.Hoewel over het algemeen in den lande er van weinig nervositeit sprake was, bracht de mobilisatie in menig gezin toch veel emoties teweeg. Echtgenoot, vader of zoon moest plotseling huis en haard verlaten en ging een onbekende en gevaarlijke toekomst tegemoet. Dat gold ook voor een aantal mannen uit Itteren. Hoe het hun verging volgt hierna.<\/p>\n

 <\/p>\n

\"Mobilisatie

Itteren 1939<\/strong><\/h3>\n

Het is dinsdagavond en Martin zit met zijn ouders, zijn jongere broers en zus voor de radio te luisteren naar AVRO\u2019s Bonte Dinsdag Avondtrein. In een tijd, zonder internet of televisie en hier en daar een telefoon, is de radio de verbinding tussen het dorpje Itteren, met ongeveer 590 inwoners en 123 huizen, en de wijde wereld. Het was een tijd waarbij de crisisjaren nog steeds hun invloed hadden en dan was het wel even gezellig om bijvoorbeeld Snip en Snap te horen, even het verstand op nul en met het gezin genieten van wat cabaret. In 1935 was inmiddels onder burgemeester Keijsers een nieuw gemeentehuis gebouwd. Er waren ongeveer 15 grotere boerderijen en een aantal keuterboertjes met een of twee koeien. Itteren werd door \u2018t Brook gescheiden in \u2018t t\u00f6rrep\u2019 en \u2018Gening\u2019. De koeieflatten lagen op straat, oogsten ging met paard en wagen, er waren veel caf\u00e9s en met pastoor kwam het \u201crijke roomse leven\u201d tot uiting in onder andere de jaarlijkse processie. Aan de rand van Itteren was in 1938 Ankersmit gekomen waardoor er meer werkgelegenheid ontstond.<\/p>\n

Gisteren was Martin bij de repetitie van de fanfare waar werd verteld over de onrust in Duitsland. Op 13 maart 1938 sloot Oostenrijk zich aan bij Duitsland door een inval van de Duitse troepen waarbij geen enkel schot gelost werd. Deze annexatie kon rekenen op vrij algemene steun van de Oostenrijkse bevolking en werd voorbereid door de Oostenrijkse nazipartij.<\/p>\n

Op 30 september 1938 werd een verdrag in M\u00fcnchen afgesloten waarbij de agressieve annexatie door Adolf Hitler van het Tsjechische Sudetenland door de grote mogendheden (Vereniging Koninkrijk, Frankrijk en Itali\u00eb) werd geaccepteerd.<\/p>\n

In de nacht, bekend als de \u2018Kristalnacht\u2019, van 9 op 10 november 1938 werden synagogen in brand gestoken, ruiten van de etalages van joodse winkels kapot gegooid en diezelfde winkels leeggeroofd. De Joden werden samengedreven en opgepakt. Daardoor vluchtten de Joden weg uit Duitsland en Oostenrijk naar o.a. Nederland. De Nederlandse regering had zeshonderd grenswachten gestuurd \u201cter bescherming van het eigen volk\u201d.<\/p>\n

Toch kwamen tienduizenden Joden de grens over en moesten opgevangen worden. Er werd eerst gedacht aan een vluchtelingenkamp op de Veluwe maar dat lag te kort bij het \u2019t Loo en dat vond de koningin niet goed omdat zij daar haar zomerverblijf had. Uiteindelijk werd voor \u201chet mooie Drenthe\u201d gekozen en wel in Westerbork. Veel Joden hadden al in diverse steden een plekje gevonden. Maar in augustus 1939 zitten Duitsland en de Sovjet-Unie bij elkaar voor het Molotov-Ribbentroppact (niet aanvalsverdrag) waarbij beide landen in het geheim Polen verdelen. Op 1 september 1939 valt Duitsland Polen binnen. In Duitsland stuurde Hitler zijn politieke tegenstanders en de Joden naar concentratiekampen.<\/p>\n

\u201cDat was toch ver weg van Itteren\u201d, dacht Martin. \u201cWaarom zou hij zich daar druk over maken?\u201d In Itteren kon hij gewoon zijn werk doen bij de boer en hielp hij zijn moeder met klusjes. Met zijn 18 jaar kon hij veel werk verrichten. Hij kon beter aan leukere dingen denken: hij had een oogje op Truus maar durfde nog niet echt door te pakken. Zijn tijd zou nog wel komen.<\/p>\n

De maandag erna kreeg Martin te horen dat hij naar de Tapijnkazerne in Maastricht moest gaan. Hij hoorde dat via de radio en zag ook de affiches aan de muren: de mobilisatie was begonnen. Martin liet zijn moeder en de rest van het gezin achter en wist niet wat hem allemaal te wachten stond.<\/p>\n

Martin is een fictief persoon.<\/p>\n

\"Mobilisatie